Đàn guitar là một nhạc cụ phổ biến với cấu trúc đa dạng, được tạo nên từ nhiều bộ phận quan trọng, mỗi phần đóng vai trò riêng biệt trong việc hình thành âm thanh và phong cách chơi. Từ cần đàn, phím đàn đến các chi tiết nhỏ như ngựa đàn hay lược đàn, tất cả đều góp phần tạo nên sự khác biệt và độc đáo cho mỗi cây đàn. Hãy cùng Học VIện Guitar khám phá trong bài viết sau đây.

Các Bộ Phận Của Đàn Guitar Acoustic

Phần thân đàn: Phần thân của cây đàn guitar là bộ phận lớn nhất và có vai trò quan trọng trong việc định hình âm thanh. Thân đàn được làm từ một khối gỗ rỗng, đóng vai trò như một buồng cộng hưởng và chứa các thành phần quan trọng như lỗ âm thanh, ngựa đàn và dây đàn. Khi bạn gảy đàn, âm thanh phát ra chủ yếu từ sự cộng hưởng trong thân đàn. Chất liệu gỗ và thiết kế của thân đàn ảnh hưởng trực tiếp đến âm sắc của cây đàn, từ sự ấm áp cho đến độ sáng trong âm thanh.

• Lỗ âm thanh: Đây là nơi âm thanh từ buồng cộng hưởng thoát ra và phát ra ngoài. Lỗ âm thanh thường là một vòng tròn đơn giản nằm ở trung tâm thân đàn, ngay dưới dây đàn. Mặc dù lỗ âm thanh có thể có nhiều thiết kế khác nhau trên các loại đàn guitar, nó luôn đóng vai trò chủ đạo trong việc điều hướng âm thanh ra ngoài, tạo nên sự đặc trưng của đàn guitar acoustic.
• Cần đàn: Cần đàn là phần dài nhất của cây đàn, kết nối giữa đầu và thân đàn. Trên cần đàn, dây đàn được sắp xếp theo từng phím đàn, và đây cũng là nơi mà nghệ sĩ guitar tương tác trực tiếp để tạo ra nốt nhạc. Cần đàn có ảnh hưởng lớn đến độ dễ chơi và chất lượng âm thanh. Cần đàn quá dày có thể gây khó khăn khi bấm phím, nhưng lại cho âm thanh trầm ấm hơn. Ngược lại, một cần đàn kém chất lượng có thể bị cong và làm ảnh hưởng đến khoảng cách giữa dây và mặt đàn, khiến cho việc bấm phím trở nên khó khăn.
• Dây đàn: Dây đàn là yếu tố chính quyết định âm thanh mà cây đàn guitar tạo ra. Dây đàn guitar điện và dây đàn guitar acoustic không thể thay thế cho nhau do đặc tính khác nhau về chất liệu. Dây đàn dày hơn thường tạo ra âm thanh trầm ấm và mạnh mẽ hơn. Lựa chọn loại dây phù hợp với phong cách chơi và thể loại nhạc là điều rất quan trọng để tạo ra âm thanh mong muốn.
• Phím đàn: Phím đàn là các thanh kim loại nhỏ được gắn trên cần đàn, giúp xác định cao độ của từng nốt nhạc khi bấm phím. Các phím gần đầu cần thường rộng hơn để tạo ra các nốt trầm, trong khi các phím ở xa dần nhỏ hơn để tạo ra các nốt cao. Phím đàn chất lượng cao sẽ giúp tạo ra âm thanh rõ ràng, không bị rè hay tạo ra tiếng tạp âm.
• Fret Markers (điểm đánh dấu phím): Đây là những dấu chấm nhỏ trên mặt cần đàn, giúp người chơi dễ dàng xác định vị trí của các phím trên cần đàn. Chúng thường nằm ở các phím số 5, 7, 9 và 12, với phím số 12 được đánh dấu bằng hai chấm để chỉ ra quãng tám.
• Đầu đàn: Phần đầu đàn là nơi dây đàn được gắn chặt bằng các chốt chỉnh. Đầu đàn có thể có thiết kế khác nhau tùy theo loại đàn, nhưng nó luôn ảnh hưởng đến cách căng và điều chỉnh dây. Đầu đàn có hình dáng và góc độ khác nhau có thể tác động đến âm sắc của cây đàn guitar.
• Chốt điều chỉnh: Chốt điều chỉnh là bộ phận giúp điều chỉnh cao độ của từng dây. Khi vặn chốt, độ căng của dây thay đổi, từ đó thay đổi cao độ âm thanh. Những chốt điều chỉnh chất lượng cao giúp duy trì độ chuẩn xác của âm thanh trong suốt quá trình chơi nhạc.
• Lược đàn: Lược đàn là một bộ phận nhỏ nhưng rất quan trọng, nằm ở vị trí tiếp giáp giữa cần và đầu đàn. Nó có các khe nhỏ để dây đàn đi qua và giúp chuyển rung động từ dây xuống thân đàn, ảnh hưởng đến âm sắc tổng thể.
• Ngựa đàn: Ngựa đàn là nơi các dây được gắn chặt vào thân đàn. Rung động từ dây sẽ được truyền qua ngựa đàn, góp phần quan trọng vào việc tạo ra âm thanh của cây đàn.
• Chốt ngựa đàn: Chốt ngựa đàn giữ cho dây đàn cố định tại ngựa, giúp dây không bị xê dịch khi chơi. Dù ít ảnh hưởng trực tiếp đến âm thanh, nhưng nếu chốt ngựa đàn không được lắp đúng cách, việc thay dây và giữ độ ổn định của âm thanh sẽ trở nên khó khăn hơn.

Đàn Guitar Điện

Phần thân: Thân đàn guitar điện thường được làm từ gỗ nguyên khối, đóng vai trò như một khối nền tảng chính. Mặc dù thân đàn của guitar điện không ảnh hưởng lớn đến âm thanh như guitar acoustic, nhưng nó vẫn có tác động đến giai điệu tổng thể. Nếu bạn chọn một cây đàn guitar với thân bán rỗng (semi-hollow), điều này có thể giảm bớt hiện tượng phản hồi không mong muốn và giúp chơi dễ dàng hơn mà không cần sử dụng bộ khuếch đại (amp).

Cần đàn: Cần đàn trên guitar điện có thiết kế tương tự với đàn guitar acoustic, kết nối giữa đầu và thân đàn. Trên cần đàn có dây, mặt phím và các phím đàn. Một điểm đặc biệt của guitar điện là “thanh chỉnh cần”, giúp đảm bảo cần không bị cong vênh theo thời gian. Cần đàn ảnh hưởng rất lớn đến cảm giác chơi và âm thanh. Cần dày hơn có thể khó bấm hơn, nhưng lại mang đến âm thanh trầm ấm và đầy đặn.

Thanh chỉnh cần: Đây là một bộ phận giúp giữ cho cần đàn luôn thẳng, đảm bảo âm thanh không bị ảnh hưởng bởi sự cong vênh. Bạn có thể điều chỉnh độ cong của cần bằng cách sử dụng thanh chỉnh cần, thường được điều chỉnh bằng một chiếc tuốc nơ vít để đảm bảo độ căng của dây phù hợp.

Phím đàn: Phím đàn là những dải kim loại nhỏ giúp xác định cao độ của nốt nhạc khi bạn bấm phím. Các phím đàn dày hơn nằm ở đầu cần để tạo ra nốt trầm, trong khi các phím ở cuối cần sẽ mỏng dần để tạo ra nốt cao hơn. Một cây đàn guitar tốt sẽ có phím đàn được thiết kế để khi bấm xuống, âm thanh phát ra rõ ràng, mượt mà, không bị tạp âm hay tiếng ù.

Fret Markers (Đánh dấu phím): Đây là những dấu hiệu nhỏ, thường dưới dạng vòng tròn, được đặt trên cần đàn để giúp bạn dễ dàng xác định vị trí của các phím đàn. Các vị trí phổ biến có đánh dấu là phím 5, 7, 9 và 12, với phím 12 được đánh dấu đặc biệt để chỉ ra quãng tám.

Dây đàn: Dây đàn quyết định âm thanh mà cây guitar điện tạo ra. Dây dày hơn sẽ mang đến âm thanh trầm ấm và đầy đặn, nhưng cũng yêu cầu kỹ thuật chơi cao hơn. Điều quan trọng là đảm bảo rằng cây đàn của bạn có thể xử lý loại dây phù hợp, vì dây quá dày hoặc căng có thể gây hại cho cấu trúc đàn.

Đầu đàn: Phần đầu đàn là nơi mà các dây được quấn quanh các chốt chỉnh. Cấu trúc của đầu đàn có thể khác nhau tùy loại guitar, như Gibson SG có ba chốt chỉnh mỗi bên. Cách sắp xếp và thiết kế của đầu đàn ảnh hưởng đến độ căng và sự ổn định của dây.

Chốt điều chỉnh: Chốt điều chỉnh là bộ phận giúp điều chỉnh cao độ của dây đàn. Xoay các chốt này sẽ thay đổi độ căng của dây, từ đó thay đổi cao độ. Bạn có thể nâng cấp các chốt chỉnh để cải thiện khả năng giữ nhịp và độ chính xác của âm thanh.

Ngựa đàn: Ngựa đàn là bộ phận giữ cho dây đàn được cố định với thân đàn. Đối với guitar điện, ngựa đàn còn giúp điều chỉnh âm sắc thông qua các thành phần chuyển động như “xương đàn”. Điều chỉnh đúng vị trí xương đàn giúp đảm bảo rằng âm thanh của từng dây đàn được phát ra chính xác và rõ ràng.

Lược đàn: Lược đàn là một bộ phận nhỏ nằm giữa đầu và cần đàn, giúp hướng dẫn dây đàn qua các khe. Mặc dù nhỏ bé, lược đàn đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải rung động từ dây và ảnh hưởng đến âm sắc tổng thể.

Pickup (Bộ thu âm thanh): Pickup là điểm khác biệt chính giữa guitar điện và acoustic. Pickup thu nhận rung động từ dây đàn và chuyển chúng thành tín hiệu điện để truyền vào amp. Các loại pickup khác nhau có vị trí khác nhau trên cây đàn, từ loại nằm trên ngựa đàn (cho âm thanh đầy đặn hơn) đến loại trên cần đàn (cho âm thanh mỏng hơn).

Bộ chọn pickup: Bộ chọn pickup giúp bạn dễ dàng chuyển đổi giữa các pickup khác nhau, từ đó thay đổi âm thanh phát ra. Bạn chỉ cần bật công tắc để kích hoạt hoặc vô hiệu hóa các pickup tùy theo mong muốn.

Nút chỉnh âm sắc: Nút chỉnh âm sắc giúp điều chỉnh lượng âm bổng. Tăng âm bổng sẽ giúp âm thanh sáng và nhẹ hơn, trong khi giảm âm bổng sẽ làm âm thanh dày hơn nhưng có thể hơi đục.

Nút chỉnh âm lượng: Nút chỉnh âm lượng giúp điều chỉnh mức độ âm thanh của guitar khi được kết nối với amp. Việc điều chỉnh âm lượng sẽ thay đổi đáng kể âm lượng tổng thể mà bạn phát ra.

Đầu ra giắc cắm: Đầu ra giắc cắm là nơi bạn kết nối dây giắc với amp để truyền tín hiệu điện từ pickup vào bộ khuếch đại. Đầu ra giắc cắm cần được đảm bảo kết nối chặt chẽ để tránh hiện tượng kết nối lỏng lẻo, gây ảnh hưởng đến chất lượng âm thanh.

Các Chức Năng Khác

Whammy Bar: Thanh Whammy, hay còn được gọi là cần rung, thường xuất hiện trên nhiều cây đàn guitar điện. Khi sử dụng, thanh này cho phép người chơi điều chỉnh độ căng của dây, từ đó uốn cong cao độ của các nốt nhạc đang chơi, tạo ra các hiệu ứng âm thanh độc đáo. Thanh Whammy là công cụ mạnh mẽ trong việc tạo nên những âm thanh đặc biệt, nhất là khi chơi các thể loại nhạc rock hay metal, giúp tạo ra những đoạn bend và vibrato đầy sức hút.

Bộ chỉnh dây: Một số cây đàn guitar, đặc biệt là guitar acoustic, được trang bị bộ chỉnh dây tích hợp. Thường thì bộ chỉnh này sẽ nằm ở bên thân đàn, cho phép người chơi dễ dàng điều chỉnh dây với độ chính xác cao. Việc này rất hữu ích khi bạn muốn đảm bảo rằng cây đàn của mình luôn ở trạng thái lên dây hoàn hảo, đặc biệt là khi biểu diễn trực tiếp.

Dây đeo và nút gắn dây đeo: Đối với guitar điện, dây đeo và nút gắn dây đeo là những phụ kiện không thể thiếu, nhất là khi bạn thường xuyên chơi đứng. Mặc dù guitar acoustic thường không có dây đeo, nhưng với các phiên bản được thiết kế để chơi khi đứng, sẽ có sẵn một hoặc hai nút gắn dây đeo. Điều này mang lại sự linh hoạt và thoải mái khi biểu diễn trong thời gian dài, đồng thời giúp giữ đàn ổn định trong suốt quá trình chơi.

Lời Kết

Hiểu rõ các bộ phận của đàn guitar không chỉ giúp bạn nâng cao kỹ năng chơi đàn mà còn giúp bảo dưỡng và điều chỉnh cây đàn hiệu quả hơn. Mỗi chi tiết, dù nhỏ nhất, đều có ảnh hưởng lớn đến chất lượng âm thanh và trải nghiệm âm nhạc của người chơi.